Besin destek ürünlerinin üretim aşamalarında meydana gelebilen kontaminasyon yani yabancı madde bulaşma riski, bu ürünleri kullanan sporcular için önemli tehditlerden birisidir.
Kullanmak üzere tercih ettikleri ürünlere ait etiketlerde belirtilen içerikten farklı maddelerin de içerikte yer alabileceği ihtimalini her zaman için tekrar tekrar düşünmek en doğru olanıdır.
Miligram düzeyinin dahi çok daha küçük miktarlarında yer alabilecek olan doping etkili, performans arttırıcı ve yasaklı madde listesinde bulunan bir maddenin tespiti profesyonel sporcuların kariyerlerinde onarılamayacak yaralar açabilmektedir.
Gıda desteklerine dolaylı yoldan karışabilen yasaklı maddeler, bazı gıdalara bilinçli olarak doğrudan da uygulanabilmektedir. Bu durumun en çarpıcı örneği, büyükbaş ya da küçükbaş hayvanların daha hızlı gelişimini sağlayabilmek adına uygulanan hormon preparatlarıdır. Uygulanan hormonal ilaç takviyelerinini hayvanlardan atılımına ya da temizlenmesine yetecek süre sağlanmadan kesilmeleri ve besin olarak tüketilmeleri sonucu onlarca doping dopsyası hala geçerliliğini korumaktadır.
Doğal beslenme doping etkisi yaratır mı?
Son günlerin anlamlı bir yaklaşımı olarak doğala dönüş, beslenmede doğallık, yaşamda doğallık hepimizin gündeminde.
Sadece gıda olarak değil, kozmetikte, giyimde ve diğer yaşamsal koşullarda doğal olanı bulup tüketmek herkesin önceliği haline gelmeye başladı. Katkı maddesi, koruyucu madde, renklendirici, tat verici madde içeren endüstriyel ürünlerden ziyade doğada olması gereken formlarında bulunan maddelerden elde edilen ürünleri tercih etmeye çalışıyoruz.
Bu yoğun mücadele içerisinde özellikle profesyonel sporcuları bekleyen tehditlere son günlerde bir yenisi daha eklendi.
Katkılı maddelerden, kontamine olmuş besinlerden uzak durmaya çalışan ve mevsiminde taptaze bir ıspanak tüketmek isteyen sporcular sanırım bu konuyu tekrar gözden geçireceklerdir.
Ispanakta doğal olarak bulunan “ekdisteron” maddesinin performans arttırıcı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.
Ispanak içeriğinde yer alan doping etkili madde
Konuyla ilgili olarak WADA Bilim ve Sağlık Komisyonu bünyesinde yer alan bilim insanlarından Prof. Maria Parr liderliğinde Berlin Feie Üniversitesi’nde bir deney yürütülmüş ve sonuçları açıklanmıştır.
Gerçekleştirilen çift kör deneyde, bir grup atlete belirli miktarda ıspanak ekstresi verilmiş, diğer gruba da plasebo verilmiş. Her iki gruba da kullandıkları hakkında bilgi verilmemiş. 10 haftalık süre sonunda ekdisteron kullanan atletlerin maksimum kas güçlerinde artış gözlenmiş.
Daha önceki dönemlerde gerçekleşen in-vitro (laboratuvar ortamında yaratılan yapay koşullar) ve hayvan çalışmalarına göre ekdisteronun kas hücreleri üzerine etkisinin, yasaklı bir anabolik steroid olan metandieonan’dan çok daha güçlü olduğu biliniyorken bu durumun insan deneyleri ile de onaylanması önemli bir bulgu olarak kayıtlara geçmiş.
Prof.Parr tarafından yapılan açıklamaya göre günlük 2 tabletlik doz uygulamasının 250mg ile 4 kg arasında değişen (bitkinin toplama mevsimi, yetiştirilme kouşllarına bağlı olarak) ıspanak tüketimine denk geldiği belirtilmiş.
Bu deney sürecinde, LC-MS/MS ve GC-MS metodlarına başvurulmuş. Bu metodlar doping kontrol laboratuvarları için ekdisteron ve metabolitlerinin tayini için etkili yöntemler olarak tercih edilmiştir.