6 İpucu: Bitkiler İlaçlarla Nasıl Etkileşime Girebilir
Bitkisel takviyelerin, reçeteli veya reçetesiz ilaçları aynı anda alınması, sıklıkla rastlanan bir durumdur.
Ancak bu ilaçların ve takviyelerin zararlı şekillerde etkileşime girebileceğini biliyor muydunuz?
Bazı takviyeler ilaçların etkilerini azaltabilirken, diğerleri istenmeyen yan etkiler de dahil olmak üzere bazıları da etkilerini artırabilir. Ne yazık ki, birçok ilaç ve takviye ürünler için olası etkileşimler hakkında şu anda çok az bilgi bulunmaktadır ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Ancak, bazı ilaçlarla potansiyel etkileşim riski yüksek olan bitkiler hakkında bilmeniz gereken 6 ipucunu burada bulabilirsiniz.
1. St.John's Wort - Sarı Kantaron (Hypericum Perforatum)
- St.John’s wort birçok ilaç türü ile etkileşime girer.
- Çoğu durumda, ilacı aktif olmayan maddelere dönüştüren süreçleri hızlandırarak vücudunuzdaki ilaç seviyelerinin düşmesine neden olur.
- Sarı kantaron, bazı antidepresan türleri de dahil olmak üzere bazı ilaçlarla, serotoninle ilgili ciddi yan etki riskini artıran farklı bir şekilde etkileşime girebilir.
- Yüksek oranda yayılan, parlak ışığa karşı hassasiyet gelişebilir.
Sarı Kantaron hakkında daha geniş bilgi almak isterseniz St.John’s Wort makalemizi inceleyebilirsiniz.
2. Asya Ginsengi - Panax Ginseng
Asya ginsenginin kalsiyum kanal blokerleri ve yüksek tansiyon için kullanılan diğer ilaçlar, yüksek kan kolesterolü için kullanılan statin ilaçları ve bazı antidepresanlar gibi belirli ilaçlarla etkileşime girip girmeyeceği konusunda belirsizlikler vardır.
Asya Ginseng hakkında daha geniş bilgi almak isterseniz Panax Ginseng makalemize bir göz atın.
* Görsel Canva Pro ile üretilmiştir.
3. Yeşil Çay Ekstresi - Camellia Sinensis
- Konsantre yeşil çay takviyeleri, kolesterol düşürücü ilaç atorvastatin ve beta-bloker nadolol gibi bazı ilaçların kan seviyelerini azaltabilir.
- Demir eksikliği olan sporcular (örneğin dayanıklılık sporcuları veya kadın sporcular), yeşil çayı yemeklerle birlikte tüketmekten kaçınmalıdır.
- Kafein duyarlılığı olan bireylerde taşikardi, yüksek tansiyon veya çarpıntı yapabilir. Özellikle hipertansiyon hastaları veya kalp-damar rahatsızlığı olan sporcular dikkatli olmalıdır.
- Diüretik etkisi nedeniyle fazla tüketildiğinde dehidrasyona yol açabilir. Özellikle sıcak havada antrenman yapan sporcular için bu durum performansı olumsuz etkileyebilir.
4. Altınmühür Otu - Goldenseal Bitkisi
Altınmühür otu, diyabet ilacı metformin de dahil olmak üzere vücudunuzun birçok ilacı işleme şeklini değiştirebilir. Özellikle karaciğer enzimleriyle metabolize olan ilaçların (statinler, antidepresanlar, bazı antibiyotikler) kan seviyelerini değiştirebilirler.
Goldenseal, karaciğer enzimlerini (CYP3A4) inhibe eder, bu da bazı ilaçların vücutta birikmesine veya etkisinin azalmasına neden olabilir. Özellikle sporcuların kullandığı ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar ve takviyelerle etkileşime girebilir.
5. Melatonin
Melatonin, beyindeki epifiz bezi tarafından triptofan ve serotoninden sentezlenir. Uyku-uyanıklık döngüsünü (sirkadiyen ritmi) düzenler ve genellikle karanlıkta salgılanır.
Doğal melatonin kaynakları mevcuttur (örneğin vişne, üzüm, muz gibi gıdalarda az miktarda bulunur). Takviye olarak satılan melatonin ise genellikle sentetik olarak üretilir. Bazı hayvansal kaynaklı melatonin ürünleri de bulunur, ancak çoğu ticari ürün bitkisel veya laboratuvar ortamında üretilmiş sentetik melatonin içerir.
Melatonin, uyku düzenleyen ilaçlar, sedatifler, tansiyon ilaçları, kan sulandırıcılar ile etkileşime girerek sedatif etkiyi kontrolsüz artırma veya kanama riskini yükseltme gibi yan etkilere neden olabilir
6. İlaç - besin etkileşimlerinde riskli gruplara dikkat
Dar terapötik indeksi olan ilaçları (digoksin, siklosporin, varfarin ve diğerleri) kullanan kişiler, sağlık hizmeti sağlayıcılarına bitkisel takviye kullanımları hakkında bilgi vermek için özel dikkat göstermelidir. Çünkü bu ilaçların etkili dozu ile risk oluşturabilecek dozları arasında çok düşük miktarlarda farklar bulunur ve alınan bazı besin destek ürünleri bu farkı daha da düşürerek yan etki oluşum riskini artırabilir.
Dar bir terapötik indeksi, başka bir açıklamayla, ilacın miktarının çok düşük veya çok yüksek olması durumunda bile büyük sorunlara neden olabileceği anlamına gelir.
Kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışın!
❗ Genel Öneriler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:
✅ Reçeteli ilaç kullanıyorsanız, takviye almadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışın.
✅ Günlük doz aşımına dikkat edin, özellikle kan sulandırıcılar, antidepresanlar ve tansiyon ilaçları ile takviyelerin etkileşimi ciddi olabilir.
✅ Bitkisel takviyeleri uzun süreli kullanmadan önce etkilerini takip edin (kan tahlili, tansiyon ölçümü gibi).
✅ Takviyeler ilaç yerine geçmez; tedavi amacıyla kullanılmamalıdır.
