Profesyonel kadın sporcuların sıklıkla yaşadığı ve bunu memnuniyetle karşıladığı menstruasyon kaybı ciddi bir sağlık probleminin işareti olabilir.
Healthline sayfasının bu konuyla ilgili yazısındaki bir örneği paylaşacak olursak;
Meredith Vogel adında ki sporcu 22 yaşında Menstruasyon kaybı yaşadı. Vogel;
Haftada 4 5 kez eliptik bisiklette çalışan ,yediklerine dikkat eden bir üniversite ögrencisidir.
Vogel hiçbir zaman öğünlerini atlamazken erkek arkadaşıyla beraberken porsiyonlarını azaltıp hatta akşam yemeklerini atlamaya başlamış.Bu durum onun zamanla kilo vermesine ve 6 ay içinde menstrual siklusunu kaybetmesine yol açtı.Menstrual kaybi Vogel’a spor yaparken rahatlık sağladığından, o bu durumu çok önemsememişti.
Doktora gittiğinde beden kütle indeksi normal aralıklarda olduğu için sorun hemen anlaşılamamış fakat sonrasında yapılan bazı testler sonucu karaciğer enzimleri,kan şekeri ve kolestrol seviyelerinde görülen yükseklik vücudundaki fizyolojik bozuklukların habercisiydi.Doktoru Vogel’a daha çok yemek yemesini tavsiye etti.
Vogel 39 yaşına geldiğinde vücuduna gerekli olan enerjiyi sağlayamadığı için vücudu açlıktan ölme moduna girmişti ve enerjisini korumak için metabolizmasını yavaşlattı.Vogel bu konuda “O zamanlar bu konu hakkında fazla bilgim yoktu yanlış bir şeyler yaptığımı düşünmüyordum.” şeklinde bir açıklama yaptı.
Amenore (menstruasyon kaybı) yeni bir trend değildir.Sıklıkla profesyonel sporcularla ilişkilendirilir (çoğunlukla bale, jimnastik vb. sporlarla) ve üst seviyde ki egzersizlere adapte olmanın bir sonucu olarak veya bu sırada var olan bir yeme bozukluğunun yan etkisi olarak değerlendirilir.
Penn State Üniversitesi’nde Nancy Williams, menstrual işlev bozukluğu belirtilerinin aktif sporcuların %60’ında gerçekleştiğini söyledi.
Egzersizler menstrual siklusun bozulmasına nasıl etki eder?
Egzersizler kendiliğinden menstruasyon siklusunu bozmaz. Aldığımız enerji ve kullandığımız enerji arasındaki uyuşmazlık, vücudumuzun “düşük enerjide kullanılabilirlik tepkisini” vermesine sebep oluyor.
Willams “Bu durumda harcanan kalorinin arttırılması gerekli değildir.” diye açıkladı.Fakat yapılan egzersiz, gündelik hayatı devam ettirmek için gerekli olan enerjinin kullanılmasına sebep olursa bir takım sorunlar oluşur.
Eğer vücut kendini canlı tutacak enerjiye sahip değilse, var olan enerjinin ikincil faaliyetlerde (kemik gelişmesi,büyümek gibi) kullanılmasını engeller. Bunun sonucu olarak hipotalamus yumurtlamayı kontrol eden hormonların salınımını yavaşlatır veya durdurur.
Penn Universitesi’ndeki araştırmacılar yaptıkları çalışmada günlük kaloriyi 470-810’e düşürmenin menstrual döngüye zarar verdiğini açıkladı.
Catherine Gordon, “ Menstruasyon kaybı, düşük enerji kullanımı, diyetteki değişiklikler ve kısıtlamalar, egzersiz, stres veya bu faktörlerin farklı kombinasyonları ile ortaya çıkabilir. Ne yazık ki bu konuda standart bir test veya ölçü olmamasıyla beraber her kişinin kendine uygun değerleri vardır. Birine uygulanan ve fayda görülen bir diyet veya egzersiz programı bir başkası için uygun olmayabilir.”
Örneğin; Terena Bell 30 lu yaşlarında menstruasyon kaybı yaşadı.Günlük 90 dk ekstra bir egzersiz yapmadan yoga yapan Bell’in periyodunda azalma ve süresinin 1 -1.5 güne kadar düştüğünü gördü. Fakat yaptığı yogayı, bir egzersiz olarak veya menstrual siklusunu bozacak bir aktivite olarak görmediğini belirtti. İlerleyen dönemlerde çocuk sahibi olmayı denemek için, kullandığı doğum kontrol haplarını bıraktığında da menstrual siklusunu görmemeye devam etti.
İlaç kullandığı için o dönem içerisinde aslında var olan menstrual kaybının farkında değildi ve onun için bu durumun sadece jimnastik, bale vb. spor yapan kadınlarla ilişkilendiriliyordu.
Menstrual döngü kemik sağlığı adına çok önemli bir işarettir
Menstrual siklusta, yaş önemli bir parametredir özellikle kemik sağlığı ve yaşam döngüsünde hayati bir işaret olarak görülür.
Kalp atım hızı, nabız sayısı gibi menstrual siklusta vücutta olup bitenleri ve sistemlerimizin düzgün çalışıp çalışmadığını gösterden bir işarettir. Periyottaki düzensizlik uzun vadeli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.
Ergenlik dönemi ve erken erişkinlik gibi kemik oluşumunun kritik yıllarında, doğal olarak, kemik yapımı ve kemiği koruyan östrojenin doğal sekresyonu olmazsa maksimum kemik kütlesini elde etmek zordur.
Amenore artık kadın sporcu üçlemesi ile karakterize ediliyor.
Üçleme adından da anlaşılacağı gibi 3 bileşenden meydana gelir; enerji durumu, menstrual siklusun durumu ve kemik sağlığı. Enerji durumu, beslenmeden alınan enerjiden egzersizin harcadığı enerjinin çıkarılması olarak tanımlanır. Enerji durumu düşükse, menstrual siklusun fonksiyonu aksar ve kemik sağlığı kötü etkilenir. Adet görememe (amenore) üçlemenin güçlü bir göstergesidir ve genellikle düşük enerji durumu ile ilişkilendirilir.
Üçlemeden doğan düşük enerji durumunun sonuçları şunlardır:
•Yetersiz beslenme (dehidrasyon, glikojen tükenmesi, yetersiz besin alımı),
•Erken yorulma,
•Bağışıklığın bastırılması,
•Stres kırıkları ve diğer yaralanmalar,
•Geçici infertilite
Menstrual siklusunun kaybedilmeye başlaması kemik mineral yoğunluğunda ki azalmanın habercisidir.
Amenore olduğumuzu nasıl anlarız?
Bir mobil uygulama veya basit bir takvim yardımıyla menstruasyon döngünüzü takip etmelisiniz. İki döngü arası olması gereken süre 26-36 gün.
Döngü başlangıcında ilk 2.ve 3. günlerde kanamanın daha fazla olması gerekir.
Eğer kanama miktarında veya süresinde bir azalma gözlemlerseniz
Yılda 9 veya daha az döngünüz varsa
Kemiklerde kırılganlık hissi varsa
Metabolizmdaki yavaşlama sebebiyle üşüme hissedebilir, kalp atım sayısında azalma görülebilir.
Kanamayı tetiklemek ve kemik gelişimi açısından oral kontraseptif kullanımı(doğum kontrol hapı) önerilemez.
Tedavisi mümkün
Doktorunuz sizden hipotiroidizm, polikistik over hamilelik gibi anomeriye sebep olan bazı testler isteyecektir.
İyileşmek için; yapılan egzersizin azaltılması, zenginleştirilmiş ve düzenlenmiş diyet programının yanı sıra stresin azaltılması gerekir.
Endokrin Derneği’nin tavsiyesi, bir doktor, endokronolog, diyetisyen tarafından kalori ihtiyacı değerlendirilen, dengeli enerji seviyesine ulaşmak adına doğru bir yol haritası oluşturan, herhangi bir altta yatan düzensiz beslenme, stres ve davranış değişikliği için yardım alınması.
Bozulmuş bir menstrual siklusun düzenli hale dönmesi 6 ay sürüyor.
Amenore doğurganlık için geri dönülmez bir hasar bırakmazken geçici kısırlığa neden olur.
Egzersiz yaparken yakılan kaloriyi telafi etmek için alınan kalori miktarını yükseltmek, vücut için yakacak enerji kaynağı sağlarken üreme ve kemik sağlığı için oldukça önemlidir.
Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiye aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
https://www.healthline.com/health-/losing-period-exercise-bad-sign?utm_source=Sailthru%20Email&utm_medium=Email&utm_campaign=daily#1
KAYNAKÇA
https://www.healthline.com/health-news/losing-period-exercise-bad-sign?utm_source=Sailthru%20Email&utm_medium=Email&utm_campaign=daily#1
http://www.acibadem.com.tr/hayat/Bilgi/kadin-sporcular-dikkat
